Rezerwat CISY STAROPOLSKIE – TUCHOLA i okolice – na Borowiackich Szlakach
TUCHOLA i okolice – na Borowiackich Szlakach
Rezerwat CISY STAROPOLSKIE im. Leona Wyczółkowskiego
motto: „Przyjeżdżajcie! Las Was powita, a ludzie ugoszczą!
Wstęp
Z tego co pamiętam to kiedyś był to rezerwat ścisły możliwy do zwiedzania tylko z przewodnikiem. Obecnie można go zwiedzać bez problemu. Warto tylko w sezonie letnim zapatrzeć się w repelenty bo to raj dla komarów.
Wyczółkowski
Leon Wyczółkowski – najlepszy malarz drzew w Polsce będąc związanym z regionem nie mógł nie trafić w tak niezwykłe miejsce. A miejsce naprawdę budzi zdumienie. Nic dziwnego, że nazwane zostało jego „świętym gajem”. Nic dziwnego, że to imieniem Leona Wyczółkowskiego nazwano rezerwat bo ponad 100 jego prac powstało tutaj. Możecie stanąć przed największym i najstarszym cisem „Chrobry” przed którym ze sztalugami siadał Wyczółkowski.

Cisy – drzewa niezwykłe
Cis w Polsce jest niezwykle ciekawym drzewem. Przede wszystkim jest długowieczne. Spokojnie osiąga ponad 1000 lat wyglądając przy pomnikowych dębach jak krzaczek. Tak naprawdę to dawniej drzewa te były całkiem zwykłe. Niezwykłe to były właściwości samego cisowego drewna. Ponieważ cis rośnie bardzo powoli słoje są tak cienkie, że drewno stanowi istny monolit.

A to powoduje, że jest elastyczne, twarde i nie poddaje się szkodnikom bo jest trujące. Kiedy ludzie przekonali się jak wspaniałym materiałem jest drewno cisowe to drzewa tak kiedyś pospolite zaczęły być masowo wycinane. Aby ukrócić lawinowe pozyskiwanie tych drzew już sam król Władysław Jagiełło w roku 1423 objął je ochroną! Cis był znakomitym materiałem do wyrobu m.in. łuków. Czy na potrzeby Bitwy pod Grunwaldem tak masowo je wycinano? Nie! Pamiętajcie, że już wtedy istniał eksport! Najstarsza broń (włócznia) z cisa liczy sobie… 45 tysięcy lat!

Cis ma ekstremalną kolorystykę chociaż oby to docenić trzeba cisy dobrze oświetlić… Szpilki są niezwykle głęboko-ciemno-zielone. Pnie na zdjęciach wpadają w magentę czyli coś jakby fiolet. Do tego są zimozielone, czyli nie zrzucają igieł jesienią.

Cis jest trujący – pamiętajcie, że nie bierze się do ust gałązki cisu – nie jest to dobry pomysł. Co ciekawe jednak nie jest trująca czerwona osłonka nasion. No ale może nie róbcie z niej konfitur. Cisy niezwykle wolno rosną, może być np. przyrost obwodu pnia o 1 mm w roku i wcale nie będzie to zły wynik.

Jak stare są cisy? W Polsce to drzewa najstarsze – wcale nie dęby, ale własnie cisy! Cis Henrykowski ma 1300 lat i jest najstarszym drzewem w Polsce. Z datowaniem wieku cisów są spore problemy. Pień często zrasta się z kilku pni. Gruby to nie znaczy zawsze stary. Stare pnie są często spróchniałe wewnątrz i tracimy możliwość policzenia słoi. Cis to takie drzewo o skomplikowanej osobowości…

Rezerwat
Rezerwat to wzgórze z jednej strony oblewane wodami jeziora Mukrz, z pozostałych otoczone podmokłymi lub wręcz bagiennymi terenami. Wzgórze gdzie królują cisy ale są też inne pomnikowe drzewa.

Kiedy cisy solidnie wytrzebiono m.in. zamieniając lasy w monokultury takie miejsce jak Rezerwat Cisy Staropolskie to jakby zostało przeniesione w czasie. Cis – najstarsze drzewo objęte ochroną, a rezerwat, w którym jesteśmy to najstarszy rezerwat w Polsce mający ponad 190 lat! Z naj… warto dodać jeszcze NAJWIĘKSZY rezerwat cisów bo rośnie ich tu dużo ponad 3000 szt!

No ale aby nie było tak słodko… Od kilkunastu lat brakuje nowych cisów. Kiedy idziecie przez rezerwat nie widać sadzonek. Częściowo to wina zwierząt zgryzających sadzonki, ale teraz rezerwat jest ogrodzony i regularnie są wypłaszane z niego są zwierzęta. No ale niestety zmienia się poziom wód w pobliskim jeziorze Mukrz i zmienia się klimat…

Aby ratować populację cisa w Polsce (ok. 50 tysięcy szt) postanowiono zrobić specjalne szkółki z cisami i kiedy będą już odpowiednio duże rozsadzać je na terenach im odpowiadających. Bardzo Wam polecamy wycieczkę do rezerwatu. Naprawdę warto!

Przy drodze prowadzącej od szosy nr 240 () przed wsią Wierzchlas jest parking z wiatami, śmietnikiem, tablicami informacyjnymi. Tam zostawiamy samochód. Do wejścia jest ok. 600 metrów drogą wzdłuż ogrodzenia rezerwatu.

c) Portal Małego Podróżnika