ABC nart biegowych – dlaczego biegówki?
Bo to genialny sport! Praktycznie nie powoduje urazów, można go uprawiać wszędzie (nawet w miejskim parku!) oraz pozwala na eksplorację zimowego świata bez ograniczeń wyciągami (kolejkami do nich) i tłumami na stoku. Jeśli jesteś jednak miłośnikiem nart zjazdowych możesz potraktować biegówki jako świetny trening przed wyjazdem na urlop i poruszać się na nartach w swej okolicy. Co najczęście podkreśla się w nartach biegowych? Swobodę!
Stawy Raszyńskie.
Zalet nart biegowych (pod tą nazwą rozumiemy wszelkie tych nart odmiany) jest sporo, przede wszystkim:
- bieganie na nartach jest tak naturalne jak chodzenie, dopóki poruszasz się po płaskim terenie praktycznie nie musisz niczego się uczyć. No i bieganie jest tylko z nazwy – przecież z nikim się nie ścigasz!
- sprzęt jest naprawdę tani (a kupowany z drugiej ręki – nawet bardzo tani!)
- wystarczy wypad na kilka godzin, by się całkowicie oderwać od codzienności
- podczas biegania wszystkie mięśnie i stawy pracują oraz się wzmacniają
- bieganie wpływa bardzo korzystnie na układ krążenia
- nawet powolny bieg na nartach pomaga niwelować wałeczki tłuszczu, zaś podczas intensywniejszego ruchu spalasz masę kalorii (do 700 kcal/h)
- mając narty możesz odkrywać tereny niedostępne w innych porach roku, np. moczary i bagna (oczywiście kiedy solidnie zamarzną!)
Zalew Wiślany.
Gdzie na narty biegowe?
Biegać można wszędzie: w parku, w lesie, po pagórkach, na plaży, po polu, ośnieżoną drogą między wioskami… Nadaje się każde miejsce gdzie jest śnieg od plaż do gór. Wybór zależy od naszych umiejętności, najlepiej jednak na pierwszy raz wybrać teren płaski, który znamy. Dzięki temu łatwiej będzie się nam przygotować, a także mniej problemów może nas zaskoczyć.
Kiedy już zaczniemy biegać na dłuższych trasach poza mapą okolic warto zaopatrzyć się w przewodnik (wyd. Bezdroża wydało przewodniki po górach w Polsce, opisujące trasy przeznaczone dla nart biegowych i turowych). W górach dla początkujących bardzo dobrymi miejscami do biegania są doliny, czyli miejsca o niewielkiej różnicy wzniesień. Dzięki temu poruszanie się w terenie jest mniej męczące także dla najmłodszych.
Beskid Niski, w tle Lackowa.
Najlepiej przygodę z nartami biegowymi zaczynać na beskidzkich lub bieszczadzkich szlakach, ale tak naprawdę nadaje się do tego prawie każdy pokryty śniegiem teren. Przed wyjazdem dobrze jest wybrać się z dziećmi do pobliskiego parku lub lasu by sprawdzić w praktyce co jeszcze musimy zabrać na dłuższy wspólny spacer. Przy okazji będzie to dobry trening dla całej rodziny!
Jeżeli nigdy nie jeździliśmy z przyjaciółmi w Alpy bo oni jeżdżą na zjazdówkach, a my nie, to teraz może być dobra okazja do wyjazdu razem. Oni na stok, a my na świetnie przygotowane trasy biegowe z cudownymi widokami (czego w Polsce dramatyczne brakuje!).
Wybór nart
Ilość dostępnych modeli może przyprawić o zawrót głowy: narty biegowe, śladowe, turowe, backcountry… Wybór zależy od tego do czego będziemy je wykorzystywać. Ponieważ wiązania są produkowane w różnych systemach, stąd nie każdy but pasuje do każdego wiązania – warto najpierw dobrać but (tu wybór jest mniejszy niż wśród nart) co automatycznie określi nam wybór wiązania. Kupując sprzęt z drugiej ręki najlepiej kupować komplet (narty, buty, wiązania). Oczywiście najpierw musimy określić nasze narciarskie preferencje. Czy jest nam bliżej do Justyny Kowalczyk (wtedy narty i buty do biegania) czy raczej do eksploracji zimowych bezdroży (wtedy polecamy zestaw jak na zdjęciu niżej).
Genialne (naszym zdaniem) do turystyki buty Salomona.
Biegówki to grupa sprzętu (nart, butów, wiązań etc), gdzie jest wolna pięta dzięki czemu ruch jest zbliżony do tego motorycznego. Narciarstwo telemarkowe czy skitoury to coś co jest pośrednie i telemark ma bliżej biegówek (zakręty telemarkowe z ugiętym kolanem), a Skitoury bliżej zjazdówek. Skupiając się jednak na biegówkach wyróżniamy cztery rodzaje nart:
- Narty Sportowe Wyczynowe – to grupa nart, która jest bardzo wąska, lekka o bardzo szybkim ślizgu. Ceny takich nary często są powyżej 1000 zł i stosują je zawodowcy. Narty takie nie mają łuski, a ich szerokość to 42-45 mm. Wymagają przygotowanych tras. Do turystyki nie są polecane.
- Narty Sportowe Rekreacyjne – to grupa nart która różni od tych wyczynowych cena, bo mieści się w granicach 600-800 zł. Różnica w konstrukcji, a co za tym idzie w wadze narty. Ślizg również mniej ambitny, ale i tak dla tych co przesiądą się na taką nartę z śladówek turystycznych będzie duża różnica. Wymagają przygotowanych tras. Do turystyki nie są polecane.
Gorzej jest z turystycznymi butami dla dzieci.
W dolną część spodni/kombinezonu trzeba wszyć gumkę
aby nie podnosiły się w górę i nie nasypywał się śnieg do butów.
- Narta Śladowa Turystyczna (cross country) – to narta o szerokości od 47-52 mm. Podstawą takiej narty jest łuska, która pozwala amatorowi narciarstwa biegowego na poruszanie się po zróżnicowanym terenie. Polecane do turystyki ale trzeba pamietać, że nie sprawdzą się w trudniejszym terenie (trudno się skręca, hamuje, etc…).
- Narta Backcountry – to grupa nart krótkich o charakterystycznych metalowych krawędziach. Ułatwia to poruszanie się w terenie o dużej różnicy wzniesień i jest niezbędne w zjazdach. Są to obecnie najbardziej uniwersalne narty, które możemy zobaczyć w Alpach, Tatrach, Beskidach i na równinach. Ważne jest też to, że jest to obecnie najszybciej rozwijająca się grupa sprzętu.
Wiązania
Warto najpierw dobrać but co automatycznie określi nam wybór wiązania, gdyż są one produkowane w różnych systemach i nie każdy but pasuje do każdego wiązania. We współczesnych nartach występują zasadniczo trzy systemy:
- NNN (New Nordic Norm) W tym wiązaniu metalowa belka z przodu buta jest blokowana w wiązaniu. Wystarczy belkę postawić na wiązaniu i docisnąć i mamy but zapięty, Gdy chcemy go wypiąć wystarczy kijkiem nacisnąć na zwolnienie blokady. NNN dzieli się na dwa rodzaje: T jak Turystyka (T3 i T4) i R jak Race czyli sport (R3 – clasic, R3 – skate, R4 – clasic, R4 Skate). Dodatkowo mamy wiązania DINO – dziecięce i seria wiązań NNN BC, które służą do nart backcountry. Większość producentów obecnie przeszło na wiązania NNN.
Ważne aby dzieci przygodę z nartami zaczynały z normalnymi
wiązaniami i nartami, a nie plastikowymi niewygodnymi wypraskami
z supermarketu, które kosztuję niewiele taniej niż używane narty
dobrego producenta.
- SNS (Salomon Nordic System) System podobny do NNN dający porównywalny komfort użytkowania. O ile w systemie NNN podeszwa buta nachodzi na dwie prowadnice, o tyle w systemie Salomona jest jedna, szeroka prowadnica.System SNS tworzą trzy linie wiązań:
- SNS Profil – grupa wiązań standardowych
- SNS Pilot – grupa wyspecjalizowanych wiązań, m. in. do techniki łyżwowej
- X-Adventure – wiązania backcountry
Ważne: buty z serii Profil pasują wyłącznie do wiązań Profil, natomiast buty Pilot można stosować również ze standardowymi wiązaniami Profil.
Panorama Tatr
- NN75 (Nordic Norm 75mm) Poprzednik systemu NNN, są to wiązania z trzema niewielkimi bolcami w podstawie, które dopasowuje się do buta i odpowiednio mocuje. Ich zaletą jest trwałość i odporność na uszkodzenia, wadą waga oraz mniejsza ergonomia podczas jazdy.
- Warto wiedzieć, że na wielu nartach może znajdować się płyta NIS do której pasują tylko wiązania przeznaczone do płyt. Taka płyta pozwala na umieszczenie stabilnie wiązania bez konieczności zaburzania jej konstrukcji wkrętami.Buty Buty są produkowane w dopasowaniu do konkretnego systemu wiązań. Zasadniczo buty do nart biegowych mają krótką cholewkę (za kostkę), do nart śladowych jeśli planujemy wędrówki po nieutartych szlakach powinniśmy mieć buty wysokie, ocieplana, o profilowanej podeszwie (podobnej do butów trekowych, zakrywające nogę prawie do pół łydki) lub warto zaopatrzyć się w stoptuty (stuptuty) – ortalionowe ochraniacze osłaniające przed śniegiem nogi do kolan. Kupując buty dla małego dziecka wybierz większy model (nawet o 2 numery, przygotuj tylko grube skarpety) gdyż bardzo możliwe iż przez pierwszy rok tylko kilka razy wyjdziecie razem do parku, zaś malec trochę pochodzi i mu się znudzi, więc większe buty posłużą na dłużej.
Puszcza BiałowieskaUbranie
Zasadniczo dla dorosłych polecana jest odzież z tkanin oddychających i odprowadzających pot. Ubrania bawełniane nie są polecane, gdyż po przepoceniu niemiło chłodzą ciało, natomiast kombinezony narciarskie są za ciepłe. Najlepiej jest ubrać się na cebulkę gdyż po kilku minutach zwykle zaczyna się robić ciepło i się człowiek rozbiera, a kiedy skończy bieg robi mu się chłodni i wtedy się ubiera. Przydatny jest mały plecaczek na ubranie oraz małe co nie co i termos.
W przypadku długich, kilkugodzinnych tras warto mieć kurtkę i spodnie przeciwwiatrowe. Dzieci dopóki nie zaczną naprawdę biegać na nartach należy ubierać tak jak na sanki. Dobrze sprawdzają się jednoczęściowe kombinezony, warto też mieć buty na zmianę: gdy dziecku znudzą się narty może w ocieplanych zimowych butach pobawić się na śniegu.
Zalew WiślanyDobór nart i kijków
Dla rodzica: Narty śladowe turystyczne (cross country) dobiera się do wzrostu i do wagi. Standard to 20 cm powyżej wysokości ciała przy normalnej wadze. Przy większej to 25 maksymalnie 30 cm. Dłuższe nie są zalecane, bo narta, a właściwie jej dziób nie będzie prawidłowo przemieszczać się po śniegu. Przy poruszaniu się po śniegu z dużym obciążeniem lepiej kupić trochę szersze narty niż węższe i dłuższe. Dla kobiet stosuje się podobne przeliczniki. Należy też mieć na uwadze czy jest to narta turystyczna (szersza więc może być krótsza), czy bardziej sportowa (wąska, musi być klasycznie długa).
W przypadku nart backcountry nart nie dobiera się do wzrostu, lecz wagi, która jest w tym przypadku znacznie ważniejsza. Generalnie narty te nie powinny być dłuższe niż wzrost +10cm. Narta dłuższa utrudnia skręty w zjazdach oraz słabiej trzyma łuska na podejściach.
Uwaga! Generalnie jest w BC sporo bałaganu. Jako BC są również sprzedawane narty do ski alpinizmu zwane inaczejskitourowe (bez łuski, na podejścia konieczne foki,…). My oczywiście cały czas myślimy w tym artykule o nartach typowo turystycznych z łuską! Zresztą narty i sprzęt BC są bardzo dynamicznie rozwijającą się dziedziną sprzętu narciarskiego i jest coraz więcej nart produkowanych pod konkretny rodzaj narciarskiej turystyki. Dawniej firmy potrafiły przemalować wręcz jeden z modeli zjazdowych i sprzedawać jako BC! Do nart skitourowych są stosowane podobne buty jak do BC ale bardziej zbliżają się do klasycznych skorup tyle, że umożliwiają chodzenie.
Czyli podsumowując dzielenie narty BC na czworo… Skitoury i BC różnią się przede wszystkim proporcjami zjazd/bieganie. Jak teren bardzo górzysty i wiele zjazdów to skitourowe narty są lepsze. Jak niewielkie górki, grzbiety i leśne przecinki to oczywiście lepsze narty backcountry. Uffff… to było trudne.
Dla dziecka: Przy młodszych dzieciach (do ok. 5 lat) na początek najlepsze będą narty najwyżej równe jego wzrostowi, aby było mu łatwiej na nich się poruszać (krzyżujące się narty bardzo frustrują małych narciarzy). Dla maluchów wyczynem będzie przejście 500 metrów i bardziej będzie je bawić człapanie i zabawa, niż prawdziwe bieganie, stąd najważniejsza jest łatwość manewrowania nartami. Starszym dzieciom należy dobrać specjalne narty dla dzieci, z łuską i podobnie jak dla dorosłych nawet do 20 cm wyższe niż wzrost dziecka (ale oczywiście ze wszystkimi zastrzeżeniemi o których pisaliśmy).
Z nartami BC dla dzieci 5-7 lat jest w Polsce na razie tragedia. Nie ma. Dlatego polecamy juniorskie biegówki ale jak najszersze!
Kijki dla dorosłych winny być ok. 30 cm niższe niż wzrost narciarza, natomiast małym dzieciom na początek warto dać kijki wysokości od ziemi do dłoni zgiętej w łokciu, tym bardziej że na początku będą ich używać głównie do podpierania się i łapania równowagi, (albo w ogóle uznają, że kijki im tylko… przeszkadzają)!
Kijki do backcountry są często teleskopowe z możliwością skracania aby były pomocne do podpierania się na podejściach gdzie długie kijki by tylko przeszkadzały.
I jeszcze trochę zdjęć:
Są tacy co już latem…
…pamiętają o treningu narciarskim… 😉
Warto również przeczytać co wynikło po nabraniu doświadczenia w eksploracji terenu takiego jak np. Beskid Niski i jakie narty mam (Krzysztof) obecnie!
-
Dobór nart biegowych… doświadczenie trochę boli…
Tekst i zdjęcia: Anna i Krzysztof Kobusowie – TravelPhoto.pl
(c) Mały Podróżnik – www.malypodroznik.pl – wszelkie prawa zastrzeżone
